पान सिंह तोमारमा धावक बनेका इरफान, लाइफ अफ अ पाई मा फरक दर्शनमा देखिए । पाश्तो भाषी इरफानले भारतीय सिनेमा मा एउटा नयाँ लवज, धार अनि जनमानसका आवाजहरु र मुद्दाहरु टपक्कै टिपेर अघि बढे, हलिउडसम्म आफ्नो कलाको ताकत देखाएका इरफानको ५३ वर्षको जीवन साधारण भने पक्कै थिएन ।

सन् २०१८ मा यिनलाई न्यूरो इन्डोक्राइन ट्यूमर भएको पत्ता लागेको थियो । सामान्यतया ६० वर्ष भन्दा माथिका उमेर भएकाहरुमा देखिने यस रोगले इरफानलाई ५१ वर्षमा नै शिकार बनायो । उनी केहि समय अस्पतालमा जुझे अनि फर्केर आए, केहि चलचित्र सम्म गरे तर अन्तत यिनले हारे, विदा मागे ।

इरफानको बुवाको टायरको ब्यापार थियो । यिनको जीवनको टायरले सन् २०२० अप्रिल २९ मा भारतको कोकिलाबेन अस्पतालमा साथ छाडेर गयो तर यिनले गरेका अभिनयका एक एक चलचित्रहरु यूगौंसम्म यादगार रहनेछन् । बालापनामा क्रिकेट खेलमा विशेष रुची भएका इरफान शुरुवाती दिनमा गाँउ र जिल्लामा अभिनय भन्दा पनि क्रिकेट खेलको लागि चिनिएका थिए । सन् १९८४ मा दिल्लीको नेशनल एक्टिङ स्कूलमा इरफानले छात्रवृति प्राप्त गरी अभिनयको अध्ययन शुरु गरे ।

यिनको अभिनयमा दमदार अभिव्यक्ति थियो । चलचित्र लन्चबक्समा अधिकांश कोठाभित्रका सिनहरु भएपनि इरफानको अभिनयले कहिँ कतै पनि बोर महसुस हुन दिन्न । हरेक चलचित्र जब रिलिज हुन्थ्यो क्रिटिक्सहरुका लागि इरफान अत्यन्त जोडदार उत्तरको रुपमा उभिन्थे । यिनका अधिकांश चलचित्रहरु जस्तै पान सिंह तोमर, लाइफ अफ अ पाई, लन्च बक्स जस्ता चलचित्रहरु बलिउडमा एउटा उदहारण र बेन्चमार्कका रुपमा भावी कलाकार पुस्ताहरुबिच ब्याख्या गरिनेछ ।

इरफान खानले नयाँ धार शुरु गरे, गोरो अनि अग्ला हिरोहरुको श्रृंखला चलिरहेको बलिउडमा औसत अनुहार अनि जिवन्त अभिनयका इरफानले नयाँ दौड शुरु गरे । यिनको अभिनयमा रङ्गमञ्चको स्वाद थियो । उनका नेपाली समकालिन साथी तथा नेपाली नाट्यका उम्दा कलाकार सुशिल पोखरेलको निमन्त्रणामा केहि पटक नेपाल पनि आएका थिए इमरान । यिनको मृत्यूको खबरपछि बलिउडको ‘बर्फि’ चलचित्रमा काम गरिसकेका कलाकार भोलाराज सापकोटा दाईले एउटा ग्रुप फोटो हाले, यस तस्वीरमा इरफान परबाट सबैजनासँग मुस्कुराइरहेका देखिन्छन् । अब इरफान नेपाल आउँदैनन, अब यिनी उपचारका लागि बेलायत पनि बस्दैनन, अब आउँछ त केवल इरफानको सम्झना ।

द वारियर, नेमसेक, दार्जिलिङ लिमिटेड, स्लमडग मिलियनायर, न्यूयोर्क आई लभ यू, स्पाइडर म्यान, जुरासिक वर्ल्ड, इनफर्नो जस्ता विश्वप्रसिद्ध चलचित्रहरुमा देखिएका इरफानले जीवन छोटो पाए तर ब्यापक चौंडा प्रभाव छाडेर गए । सन् २०१८ मा यिनलाई न्यूरो इन्डोक्राइन ट्यूमर भएको पत्ता लागेको थियो । सामान्यतया ६० वर्ष भन्दा माथिका उमेर भएकाहरुमा देखिने यस रोगले इरफानलाई ५१ वर्षमा नै शिकार बनायो । उनी केहि समय अस्पतालमा जुझे अनि फर्केर आए, केहि चलचित्र सम्म गरे तर अन्तत यिनले हारे, विदा मागे ।

विश्व कोरोना कहरमा घरघरमा लुकेको बेला ईरफानले मृत्यू सङ्गाले । जिवन्त अभिनय र रिल सिनेमाका सटहरुलाई पात्रानुसार जिउन जानेक इरफान वर्तमान बलिउड कलाकारहरुमा एउटा बेग्लै र बलियो स्टार थिए । लकडाउनमा भएको विश्व सिनेमाले अबको लकडाउन खुलेपछि इरफान नामको नामूद कलाकार पाउने छैन तर उनी महान कलाकारको इतिहासमा लिपिबद्ध भइसकेका हुनेछन् ।

भारतीय प्रधानमन्त्रीले पनि ट्वीट गर्दै उनीप्रति श्रद्धाञ्जली अर्पण गरेका छन्ः

Irrfan Khan’s demise is a loss to the world of cinema and theatre. He will be remembered for his versatile performances across different mediums. My thoughts are with his family, friends and admirers. May his soul rest in peace.

— Narendra Modi (@narendramodi) April 29, 2020

धार्मिक धारणामा कट्टरपन्थीहरुको बिरुद्ध बोल्ने आँट भएका इरफानको तठस्त दर्शन थियो, इस्लाम होस् या हिन्दु यिनी मानवता र तठस्तामा विश्वास राख्दथे । टेलिभिजनमा अति आक्रामण कार्यक्रमका लागि परिचित अर्नव गोस्वामीको टिभी कार्यक्रममा इरफानले निर्धक्क हरेक धर्मका कट्टरहरुलाई औंला ठड्याइदिएका थिए ।

इरफानले धेरै टिभी कार्यक्रमहरुमा अभिनय गरे, नाटकबाट सानो पर्दा हुँदै ठूलो पर्दामा आएका यिनका हेर्न लायक अभिनयहरु चन्द्रकान्ता, चाणक्य, सारा जहाँ हमारा जस्ता टिभी कार्यक्रमहरु यादगार छन् ।

ठूलो क्षति भन्दै बलिउड सुपरस्टार सलमान खानले ट्वीट गरेका छन्ः

Big loss to the film industry, his fans, all of us n specially his family. My heart goes out to his family. May God give them strength.
Rest in peace brother u shall always be missed n be in all our hearts.. pic.twitter.com/KFQ1RoC1H8

— Salman Khan (@BeingSalmanKhan) April 29, 2020

यिनका केहि चलचित्रहरु जस्तै कहकसन, ए साली जिन्दगी, हिन्दी मिडियमहरु हलमा त्यति जम्न सकेनन तर क्रिटिकहरुले यिनको अभिनयमा एक छिटा आलोचना गर्ने ठाँउ यिनले दिएका छैनन । यिनले ‘नेशनल स्कूल अप ड्रामा’मा सगैं पढेकी लेखिका स्तुवापा सिकंदरसँग विवाह गरे । उनको छोराको नाम बबिल हो । राजस्तानका सामान्य इमरानले असामान्य जीवन बाँचे, विश्वसमक्ष नाम राखे, काम भाके र आज सबैलाई रुवाएर बिदा मागे ।

कन्टेन्ट हराएको स्टारहरुको सिनेमा भीडमा यिनी यसरी उदाए की अब जुगौंसम्म यिनी अस्ताउने छैनन् । इरफान खान : जसले हावा भरिएको बलिउड सिनेमाहरुमा प्राण भरिदिए । स्वर्ग यदि छ भने, ईमरान त्यहिं बस्नेछन् । हार्दिक श्रद्धाञ्जली!