आज प्रधानमन्त्रीद्धारा धरहराको शिलान्यास

बिनाशकारी भुकम्पबाट पुर्णरुपमा क्षेति भएको धरहरा पुनर्निर्माणको काम आजबाट औपचारिक रुपमा सुरु हुँदैछ । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीलेद्धारा पुनर्निर्माणको शिलान्यास गरियो । राष्ट्रिय पुननिर्माण प्राधिकरणले धरहरा निर्माणका लागि निर्माण कम्पनी जिआइइटिसि रमन जेभीसँग सम्झौता गरेको थियो । हाल धरहरा निर्माणको लागि जगको काम भैरहेको छ । ३ अर्ब ७५ करोड रुपैयाको लागानीमा बन्न लागेको छ । यस अघि भत्केको धरहराको छेउमा बन्न लागेको नयाँ धरहरा २२ तले हुने जनाएको छ । धरहराको उचाई करिब ७० मिटर हुने छ । आगामी २ बर्षभित्र सम्पन्न हुने गरी निर्माण सम्झौता भएको छ । नयाँ धरहरा करिब २४ रोपनी क्षेत्रफलमा फैलिने बताइएको छ । दुईबर्ष पहिले बिनाशकारी भुकम्पबाट भत्किएको धरहरालाई सिसाको फ्रेमभित्र राखिनेछ । साथै अब बन्ने धरहरा परिसरमा बगैचा, पानीको फोहोर, रेष्टुरेन्ट, अन्डर ग्राउन्ड पार्किङ्ग साथै लिफटको पनि व्यवस्था गरिने छ ।

भूइचालोले क्षेति पुर्याएको धरहरालाई स्मारकको रुपमा सिसाको फ्रेममा राखिनेछ । धरहरा निर्माणको लागि २०७२ सालमा प्रधानमन्त्रि के.पि शर्मा आफु स्वयम डोको लिएर यस अभियानमा जुट्ने प्रधानमन्त्री मेरो धरहरा म बनाउछु अभियान शुरु भएको थियो । तर यस अभियानमा प्रयाप्त रकम जम्मा हुन नसकेकाले धरहराको निर्माणको जिम्मा नेपाल टेलिकमलाई दिइयो तर टेलिकमले व्यवसायिक रुपमा सञ्चालन गर्ने प्रस्ताव गरेपछि पुन निर्माण उक्त प्रस्तावको अस्विकार गरिएको थियो ।

वि.स १८८२ सालमा तत्कालिन प्रधानमन्त्री भीमसेन थापाले निर्माण गरेको हुन । महरानी त्रिपुरासुन्दरी देवीको अनुरोधमा उक्त धरहरा निर्माण भएको थियो । भीमसेन थापा प्रधानमन्त्री हुदाँ निर्माण गरिएकोले भीमसेन स्तम्भ पनि भन्ने गरिन्छ । सामाजिक तथा प्रशासनिक सुचना र जानकारी दिन तथा भेला गराउन पहिले धरहराको टुप्पोबाट बिगुल बजाउने गरिन्थ्यो । बिगुल बजेको सुनेपछि जङगी निजामति कर्मचारीहरु कोतमा वा टुडिखेलमा जम्मा हुनु अनिवार्य थियो ।

सन १९९० माघ २ गतेको भुकम्पले बार्दली भन्दा माथिको १०,११ तला भत्कीएको र ९ तला मात्र रहेको थियो । दुईबर्ष पछि तत्कालिन प्रधानमन्त्री जुद्ध शमशेर जंगबाहदुर राणालेस साबिक नौ तलला नै कायम गरी पुन निर्माण गरेका थिए । धरहरा निर्माणको करिब १ सय ९० वर्ष पछि पुन वि.स २०७२ सालको विनाशकारी भुकम्पले पुर्ण रुपमा क्षेति गर्यो । जसमा परि १५५ जानाको ज्यान समेत गयो । भत्कीएको धरहराको सातौ तल्लामा बार्दली थियो । जहाँबाट काठमाडौ उपत्यकाका विभिन्न स्थानहरु सजिलै देख्न सकिन्थ्यो । ६१.८८ मिटरको उचाई रहेको उक्त धरहरा मा २१३ वाट सिढि र बाहिर २५ सिढी थिए । धरहराको सबैभन्दा माथिल्लो तलामा शिवलिङ्ग राखिएको थियो तथा टुुप्पोमा गजुर राखिएको थियो । ऐतिहासिक स्मारक धरहरा धार्मिक तथा पर्यटकीय दृष्टिकोणले समेत महत्वपुर्ण रहेको थियो । उक्त धरहरा मुगल शैलीमा निर्माण गरिएको थियो , जसको निर्माणमा सुर्की,चुन, मास र चाकुको मिश्रणको प्रयोग गरिएको थियो ।

बिनाशकारी भुकम्पले लडेका विभिन्न संरचनाहरु पुन निर्माण हुन थालिरहेका छन् । हनुमान ढोका दरबार क्षेत्र, पाटन दरबार क्षेत्रमा पनि पुन निर्माणको कार्य अघि बढिरहेको छ । अबको केही बर्षमै सबै ऐतिहासिक तथा सास्कृतिक सम्पदाहरु पहिले कै अवस्थामा देख्न पाईनेछ ।