अफ्जल गुरु : मृत व्यक्तिको कश्मिरमा डर जीवीत छ

भारतको संसद भवनमा भएको आक्रमणको आरोपी अफ्जल गुरुलाई सन् २०१४ फेब्रुअरी ९ मा फाँसी दिइएको हो । अफ्जलको किस्सा त्यहाँबाट अन्त भएन बरु उल्टै शुरु भयो । उन्को मृत्युपछि जम्मुकश्मिरका धेरै पृथकतावादी नेताले विरोध जनाँउदै क्षेत्रमा बन्द र आतंकको श्रृखलाहरु शुरु गरेका थिए । यो सन् २०१४ को कुरा हो । उतिबेला त्यस क्षेत्रका सबै पृथकतावादी नेताहरुले जोइन्ट रेसिस्टेन्स लिडरशीप समुह खोलेर संयुक्त कार्यक्रमहरु गर्न थाले । त्यसको एकवर्ष पछि त्यसै दिन फेब्रुअरी ९ मा जम्मु कश्मिरमा जश्ने मोहम्मद आतंकवादी समुहको पूर्नस्थापना घोषणा गरियो । यो त्यही संगठन हो जस्ले केहि हप्ता अगावै भारत पाकिस्तानको सिमा क्षेत्रमा ४१ भारतीय जवानको मृत्यु हुने गरि लक्षित आतंकवादी आत्मघाती हमला गर्यो ।

अफ्जल गुरुको छैठौं वार्षिकीको मितीमा यो लक्षित आक्रमण गरिएको हो । अचम्ममा छ विश्व समुदाय जब ६ वर्ष अघि मारिएका यि आतंकवादीको प्रभाव र भय अझै पनि कश्मिरमा उतिकै देखेको पाइन्छ । अफ्जलले सन् २००१ मा भारतको संसद भवनमा भएको हमलालाई योजान गरेका थिए र कार्यान्वयन पनि गरे । मेडिकल शिक्षा लिँदा लिँदै छाडेका अफ्जल गुरु आतंकवादको सिलसिलामा कसरी आए र आज सम्म पनि कश्मिरमा उनलाई सम्मान र आदरका साथ शहादत पाएको व्यक्तित्वका रुपमा किन हेरिन्छ, जान्न जरुरी छ ।

सन् २००१ मा समातेर सन् २००२ मा दिल्लीको अदालतले उनलाई मृत्युवरणको सजाय सुनाएको थियो । दिल्लीको हाइकोर्टले उन्को मृत्युदण्डलाई २००३ मा सदर त गर्यो तर सन् २००५ मा सुप्रिम कोर्टले उन्को मृत्युदण्ड बदर गरिदिएको थियो ।पछि खोजि र अन्वेषण गरिँदै जाँदा अफ्जल गुरुलाई आतंकवादीलाई प्रश्रय दिएको आरोप लगाइएको थियो र यस बाहेक उनलाई अन्य कुनै घटना या क्रियाकलापमा संलग्न नपाइएको थियो भनी द दायल्यो मा पुलोमी घोषले लेखेकी छिन् । सुप्रिम कोर्टले उन्को मृत्युदण्ड वदर गरेको ८ वर्षपछि सन् २०१३ मा अफ्जलको जीवनरक्षाको अपील राष्ट्रपती प्रणव मुर्खजीले अस्वीकार गरेपछि उन्लाई गोप्य अपरेशन अपरेशन थ्री स्टार अन्र्तगत तिहाड जेलमा मारियो र शरीरलाई त्यसै जेलमा गाडियो । पछि मानव अधिकारवादीहरुले अफ्जलका परिवारजनलाई जानकारी नगराई यसरी गरिएको मृत्युदण्डमा मानव अधिकार हनन् र सरकारको गैरमानविय कदम भनी आलोचना पनि गरे । अफ्जलका अलावा उन्का अन्य २ साथीहरु प्रोफेसर गीलानी र शोवकात गुरु जो अफ्जलका भतिजा थिए, उनीहरुलाई पनि मृत्युदण्ड दिइयो ।

अहिले आतंकवादी संगठन जैसमा अफ्जल गुरु स्क्वायड गठन गरिएको बताइन्छ , यस स्क्वायड निकै शक्तिशाली रहेको भारतीय इन्टेलीजेन्स रिपोर्टले देखाँउदछ । हुन त पुलवामा आक्रमणमा कुनै प्रत्यक्ष सम्बन्ध अफ्जलसंग देखिएको त छैन र यस आक्रमण जश्ने मोहम्मदका मुख्य ब्यक्ति मसुद अजहरका भान्जाभाई उस्मानको हत्याको प्रतिशोध पनि भएको हुन सक्ने आशंका छ । अफ्जलका छोरा गालिब गुरुले केहि वर्षअघि हाइस्कूलमा ८८ प्रतिशत अकं ल्याएर पास भएको खबरले कश्मिरमा निकै चर्चा र स्नेह पायो । अफ्जललाई अहिले पनि कश्मिर उपत्यकामा निकै सम्मान र आदरका साथ हेरिन्छ ।

अफ्जललाई मृत्युदण्ड नदिएको अवस्थामा भाजपाका समर्थकहरुले दिल्ली अहिले लाजमर्दो अवस्थामा छ किनकि अफ्जल ज्यूदै छ जस्ता नाराहरु पनि लगाएका थिए । अरुणधती रोय भारतकी प्रसिद्ध लेखिका र विचारक मानिन्छिन्, उनैले पनि विश्वप्रसिद्ध पत्रिका द गार्जियनमा अफ्जलको हत्या विषयमा हतारो र आरोपलाई एकै ठाँउमा लेखेर आलेख प्रकाशित गरेकी छिन् । अफ्जलको हत्या आज पनि भारतीय प्रजातन्त्रमा ठूलो दाग भएको धेरै वैचारकहरुको तर्क छ । कश्मिरमा घाउहरु अझै खाटा बस्न बाँकी छन्, अफ्जल त केवल एउटा प्रतिनिधि पात्र मात्र हुन भन्ने धेरै जना भारतीयहरुकै पनि आवाज रहेको पाइन्छ भनी भारतकै दैल्योले लेखेको छ ।

लाइभमाण्डु