सुर्यमा दाग देखियोः यस्तो किन हुन्छ?

केहि दिनयता सुर्यको माथिल्लो भागमा चुम्बकीय क्षेत्र गहन हुन गई दाग देखिएको छ । सुर्यमा यस्तो गतिबिधि हुदाँ सामान्य अवस्थाभन्दा चुम्बकीय गतिविधी हजार गुना बढि हुन गई उक्तस्थान अरु भागभन्दा अध्यारो हुन जान्छ र सुर्यमा दाग देखिन्छ । यस्तो क्षेत्रबाट एक्स–रे तथा परावैजनी तरङ्गहरु अत्यधिक मात्रामा निस्कने हुदाँ उक्त तरङ्गमा हेर्दा यो क्षेत्र उज्यालो देखिन्छ । साथै यस्ता क्षेत्रहरुबाट अन्तरिक्षमा अत्यधिक गतिका विद्युतीय कणहरु प्रसारण हुने गर्दछन् ।

यस्तो गतिविधिलाई ‘कोरोनल मास इजेक्सन’ भनिन्छ । प्रसारण हुने पदार्थरकणको घनत्व र गतिको आधारमा यसलाई सामान्यदेखि घातक भनी बर्गिकरण गरिन्छ । यदि त्यो प्रसारण पृथ्वीतिर भए यसको वरिपरि घुमिरहेका अन्तरिक्षयान तथा पृथ्वीको ध्रुवीय क्षेत्रमा रहेका देशहरुको विद्युतीय प्रसारण संरचनामा असर गर्ने हुनाले सुर्यको गतिविधिलाई वैज्ञानिकहरु सुष्म रुपले अध्ययन गर्ने गर्दछन् । भूउपग्रहहरुमा असर गर्ने हुदाँ सूचना तथा संचार प्रविधि, मौसम पूर्वानुमान तथा दिशानिर्देश जस्ता अन्तरिक्षसंग सम्बन्धित सेवाहरु प्रभावित हुने गर्दछन् ।

—
तस्बिरः मनिषा द्वा, नेपाल एस्ट्रोनोमिकल सोसाइटी