समलिगीं बिवाह गरेका महिलाहरुको नेपाली कथा

म र मेरि श्रीमती लेसी अमेरिकाबाट सन् २०१५ मा नेपाल फर्किने जर्मको मा लाग्यौं । अमेरिकामा हामीले बिवाह गरिसकेका थियौं र नेपालको सविंधान सन् २०१५ मा लैगींक समानता र अल्पसख्यंकहरुको लैगींक हकअधिकारको सुनिश्चय संगै हामीलाई नेपाल फर्कने आँट आयो । नेपाल आँउदा समलिगीं जोडीका कारणले कानुनी समस्या पर्नेछ भन्ने हामीले सोचेका थिएनौं । नेपाल आँउदा के गर्ने ? अधिकारको कुरा गरेर सर्वज्ञ भन्दै आउने, हाम्रो समबन्ध उजागर गर्ने या नगर्ने भन्ने कुरामा दुविधा थियो । हामीलाई थप दुविधामा पर्न मन थिएन तसर्थ हामी चुपचाप अनि साथीसाथीको समबन्ध बोकेर नेपाल आयौं । घर भाँडामा लिएर बस्यौं, घरबेटीलाई एकदिन आँट जुटाएर भनें तर वहाँले सहजताका साथ तपाईहरुको जीवन हो भन्नुभयो । नेपाली समाज कति छिटै रुपान्तरण भइसकेछ, म छक्क परें अनि खुशी लाग्यो ।

त्यो घरबेटीको प्रतिउत्तर एउटा प्रतिनिधि उत्तर थियो अब हामी घरबेटी लगायत समग्र समुदायलाई आफ्नो समबन्धका कारणले केहि लुकाउनुपर्ने अवस्थामा थिएनौं । नेपाल बसाई सहज अनि सरल हुँदै गयो । मेरि श्रिमती लेसी बिदेशी भएकी कारणले उनलाई नेपालमा ५ महिनाबढि बस्न भीसाको आवश्यक्ता थियो, हामी नन टुरिस्ट बिवाह भीसाको कागजात मिलाउन तिर लाग्यौं । आप्रवासन कार्यालयमा सबै कुरा सहज भए, केहि कर्मचारीहरुले आफु समलिगीं बिवाहका बारेमा जानकार रहेको पनि बताए, भोलीपल्ट हामीलाई सहजै भिसा दिने कुरा पनि भयो ।

हामी २ जनामा को श्रीमान र को श्रीमती बिषयमा धेरैको प्रश्न रह्यो, मेरो पासपोर्ट नयाँ बनाएर नयाँ लिगं कायम गर्दै पासपोर्ट आवेदन दिने कुरा पनि भयो । नेपालका मान्छेहरु उदार भएतापनि लैगींक आयामका कुराहरुमा उति जानकार भएको पाइन, जे होस म र मेरी श्रीमती लेसीलाई भिसाको समस्या भएन भन्ने सोच आयो ।

हाम्रो भिसाको आवेदनको कुरा पत्रपत्रिकामा दोश्रो पेजकै हेडलाइनमा प्रकाशित गरिएको रहेछ, साथीभाईले मलाई यस विषयमा मेसेज पठाएर पनि बधाई दिए । एकथरि मान्छेहरुले कमेन्ट अनि मेसेजमा मलाई बिभिन्न कुराहरुमा गाली र आरोप पनि लगाए । मेरो चित्त निकै दुख्यो जब मलाई डलरबादी र पश्चिमा विकृतीवादी भनेर आरोप लगाईयो । मलाई मेरो देशको शहरहरुका मान्छे अनि मुख्यतया युवापुस्ताहरु निकै फराकिलो सोच भएका जस्तो लागेको थियो, तर यस्तै शिक्षित अनि बुझेका जस्ता केहि थान युवाहरुले गरेका कमेन्टहरु काँढा झै बिझ्यो । म गलत रहेछु शहर र गाँउले मान्छेको सोच अलग नगराउने रहेछ अनि बुझेका युवापुस्ताले नै बुझ पचाएको जस्तो लाग्यो ।

होमोसेक्सुएलीटीलाई सामाजिक बिषयको बादबिवाद बनाइनु दु खद कुरा थियो । हामीले पछि हाम्रो भिसा आवेदनको कुरा परराष्ट्र मन्त्रालयले कानुन मन्त्रालयलाई पठाएको कुरा थाहा पायौं । यो एउटा कर्मचारीतन्त्रको नग्न नृत्य झैं लाग्यो जब नागरीकलाई आफ्नो लैगिंक पहिचानको आधारमा अधिकार दिन राष्ट्र नै डगमगाएको झैं भयो । सम्पूर्ण वैधानिक कागजात मिलाँउदा पनि हाम्रो अधिकार हामीले पाएनौं, पछि हामीले ईमिग्रेसन अफिसको विरुद्धमा नै केस फाईल गर्यौं । सर्वोच्च अदालतको रजिष्टारको अफिसले शुरुमा हाम्रो केस फाईल गर्न मानेन तर पछि एकजना समलिगींको विषय बुझेका अधिवक्ता भेट भएपछि हामीलाई सहज भयो । अदालतले ईमिग्रेसन अफिसबाट ४५ दिनभित्र कारण देखाउ पूर्जा मगायो अनि फेरि अन्य कागजात र आदेशका मितीहरु थपिँदै गए । लेस्लीको नेपाल बसाई समय सकिँदै गयो । यहाँ केसको काम हुँदै गर्दा हामी विदेश गयौं र अदालतको समय पाएपछि हामी नेपाल आयौं । अदालतको प्रथम दिन हामी दुबैलाई केहि तर्कना र डर थियो, स्थानीय चुनावका कारण हाम्रो केसलाई अर्को महिनाको सुनुवाईका लागि राखियो । बिभिन्न कारण र प्रावधान मिलाएर लेस्लीको बसाई मिलायौं र अन्तत अक्टोबर २७ सन् २०१७ मा हाम्रो केस सुनुवाई भयो । हामीले जित्यौं , खुशीका आँशु र वेदनाका फोहोरा साथै थियो त्यो पलमा ।

मलाई जीत भन्दा पनि यस देश अर्थात मेरो आफ्नो देशमा समलिगीं जोडीका रुपमा बस्न पाउनुको कुराले गर्व महसुस भएको थियो । यस यात्रामा धेरै दया अनि अपनत्व पनि थियो, तिरस्कार र पीडालाई हामी भुल्ने प्रयत्नमा छौं । लैंगिक पहिचानको आन्दोलन अनि समलिगीं अधिकार आन्दोलनमा हाम्रो एैक्यवद्धता छ, मलाई अझै पनि लाग्छ कि मेरो देश र समाज परिवर्तन हुनुपर्ने धेरै आयामहरु बाँकी छन् ।
द रेकर्डबाट सुमन पन्तको लेखाईको नेपाली अनुवाद