रघुवंशिय रामको इतिहास भारतवर्षसँग जोडिएको छ, रावणका सन्ततीहरुले रावणको श्राद्ध हरेकवर्ष बिजया दशमीका दिन गर्ने तथ्य पनि फेला पर्यो यद्धपी रामका सन्ततीहरुको स्थान अनि अवस्था निर्धारण भने गरिएको थिएन । बाबरी मस्जिद केसमा अदालतले सुनुवाईका क्रममा एकफेर रामका सन्ततीहरु भए भेला गर भन्ने आदेश पनि दिएको थियो तर त्यस मुद्दा रामका सन्ततीले नभई रामका अनुयायीहरुले लडिरहेका थिए । आउनुहोस् आज हामी रामका सन्तती अर्थात लव अनि कुशका पुस्ताहरुको उजागर गर्न जाँदैछौं ।

भारतीय जनता पार्टीबाट राजसामन्द भन्ने ठाँउमा मुख्य मन्त्री भएकी दिव्या कुमारीले आफ्नो पुर्खाहरुको पहिचान गर्दै जाँदा कुशका सन्ततीहरु भएको बताएकी छिन् । उनी जयपुरकी अपदस्त राजपरिवारकी पूर्व राजकुमारी पनि हुन् । हुन त अयोध्याको राम मन्दिर र परिसरको शदियौं देखि ख्याल राख्ने दायित्व चाँही जयपुरका राजपरिवारले नै उठाइरहेको प्रमाणित इतिहास छ । जयपुरका राजपरिवारले यस समबन्धी आधिकारिक कागजातहरु नै अदालतमा सन् १९९० को शुरुवाती ताकाको वहसका क्रममा नै बुझाएका हुन् ।

उता मेवारका राजपरिवारले चाँही आफूहरु रामका अर्का पुत्र लवका सन्तती भएको बताउँदै आएका छन् । जयपुर र मेवार दुबै रामकै वंश सूर्यवंशी वंशका राजपरिवार हुन्, अरु वशहरु जस्तै रघुवंशी र राघवहरुले पनि आफूहरु रामको सन्तती रहेको दावी गरेका छन् । यो रामको सन्नती केलाउने काम उति चर्चाम आउने थिएन होला तर अदालतको सूनुवाईका दौरान ३० भन्दा बढि वर्षहरुमा रामका सन्नती पहिचान र वादी प्रतिवादीको निर्धारणार्थ भएका वहसहरुमा यी कुराहरुले चर्चा पाए ।

म यहाँ भारतका इतिहास परितोष परासरको पनि खाजलाई ल्याउन चाहन्छु जसमा यिनले दशम ग्रन्थको बचित्तर नाटकलाई उदृत गर्दै गुरु नानक, गुरु गोबिन्द सिंह र सोधी गुरु साइवनलाई पनि रामको सन्तती भएको तथ्यहरु ल्याएका छन् । रामका सन्ततीको यस बिवाद अनि हानाथाप एक ठाँउमा छ अनि अर्को ठाँउमा राम मन्दिर केसको अन्तिम निर्णय छ । रामको सन्तती भन्दा पनि अनुयायी अनि मर्यादाप्रेमको पथ पालना गर्नु नै आजको आवश्यक्ता हो ।