तरकारीमा अक्सीटोसिनको प्रयोग

तरकारी र फलफुलमा अक्सीटोसिनको प्रयोग भरपुर मात्रामा भएको छ । यसले स्वास्थमा बहुतै हानी गर्दछन् तर पनि यसको रोकथाम र जाँच गर्ने प्रविधिमा सरोकारवालाको ध्यान जान सकेको छैन ।

प्लान्ट क्वारेन्टिन एवं विषादी व्यवस्थापन केन्द्रका सूचना अधिकारी रामकृष्ण सुवेदीका अनुसार नेपाली किसानहरुले अक्सिटोसिन तरकारी र फलफूलमा हालेको छ कि छैन भनी परीक्षण गर्ने विधि नेपालमा छैन् । सुवेदीका अनुसार हर्मोन हाल्दा किसानलाई फाइदा हुँदैन किनभने एउटा भायलको रु। १०० देखि १५० पर्छ । हरेक बोटमा हर्मोन हाल्न झन्झटिलो पनि हुन्छ ।

तथ्य जाँच गर्ने संस्था स्नोपसले २६ जनवरी २०१८ मा यस विषयमा एउटा रिपोर्ट प्रकाशन गरेको थियो । सो रिपोर्टका अनुसार भारतीय किसानले तरकारी र फलफूलको आकार बढाउन अक्सिटोसिन प्रयोग गर्छन् भनी बेलाबेलामा सञ्चारमाध्यममा खबर आउने गरेका छन् । तर यो कति व्यापक रुपमा प्रयोग हुन्छ भन्ने कुरा अस्पष्ट छ ।

सो रिपोर्टका अनुसार किसानले फलफूल र तरकारीमा अक्सिटोसिन हाल्छन् भनी आएका सबैजसो रिपोर्ट भारत सरकारले कृषिमा हुने गैरकानुनी काम विरुद्ध कारवाही गर्ने भनी गरेको निर्णयसँग सम्बन्धित थिए । भारत सरकारको कारवाही दूध र दूधबाट बनेका सामानमा केन्द्रित थिए । तरकारी र फलफूलमा यसको प्रयोगसम्बन्धमा त्यति ध्यान दिइएको थिएन ।

सो रिपोर्टका अनुसार, तरकारी र फलफूलमा अक्सिटोसिन हाल्ने काम भारत र अन्य ठाउँमा कति ब्यापक छ भन्ने विषयमा वैज्ञानिक अध्ययन भएको छैन् ।
साउथ एसिया चेकको प्रतिवेदन अनुसार